📚 کتاب «پزشکی مردمانه در همدان» منتشر شد!
💬 تکه‌ای از پیشگفتار
🔹 طب عوامانه در فرهنگ ایران‌زمین دامنه‌ای بس وسیع دارد و در عصر حاضر که علم پزشکی در فرنگ به ‌سبب پیشرفت تکنولوژی مدرن شده و به ‌سرعت در حال پیشرفت است، از روزآمد شدن آن نصیبی هم به کشور ما رسیده است. با این وجود، طبابت به شیوه‌ی فرهنگ عامیانه (مردمانه) هنوز جایگاه خود را داراست و به ‌طور کامل کارکرد خود را از دست نداده است. چنین نسخه‌پیچی‌هایی ـ‌اگر نگوییم در سرتاسر ایران‌ـ در گوشه و کنار این مملکت متداول است و صورت می‌گیرد؛ همچنین نزد برخی اشخاص جایگاهی بس رفیع‌تر از علم پزشکی دارد و این سنت کهن را که سینه به ‌سینه از پدران خود به ‌ارث برده‌اند، به نسل‌های بعد منتقل می‌کنند. با این‌همه، هنوز در این زمینه تحقیق شایسته صورت نگرفته و نکته‌های فراوانی ناگفته مانده است…

🔹 این اثر شامل نسخه‌های طبَی متداول در روزگاران گذشته است که گردآورنده طی سال‌های ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۴ ﻫ.ش. (اگرچه تا اواخر عمر هم یادداشت می‌کرد) با دستانی خالی و پرتوان به ‌صورت میدانی و مراجعه به ‌اشخاصی که سررشته‌ای در امور طب و طبابت داشته‌اند (حکیم، رگ‌گیر، حجامت‌گر، ماما، شکسته‌بند، سلمانی، مشَاطه، دعانویس و…) در هر کوی و برزنی (نظربیگ، جولان، گازران، سرگذر، مصلَی، محله‌ی حاجی، درویش‌آباد، چشمه کوره، قلعه‌سبزی، کوی ارامنه، کوچه‌ی کلیمیان) گام نهاده، آن‌ها را یافته و از طرفی با پیرزنان و پیرمردان هم‌کلام شده و گفته‌های آنان را مکتوب کرده است. روایت‌ها گاه کاملاً جنبه‌ی علمی دارد و گاه خرافات محض به شمار می‌رود؛ اما از آنجا که هدف تفکیک آنها نبوده، تمام موارد در کنار هم ذکر شده است…
ادامه مطلب

یادداشتی در معرفی کتاب «بدیع حکمت» به قلم فرزاد سپهر

۱۴ فروردین ماه ۱۳۹۶

روزنامه همشهری (همدان)

نامه های عارف قزوینی به کوشش مهدی به خیال با مقدمه‌ دکتر محمد علی اسلامی ندوشن منشر شد!

تهران، هرمس، ۳۰۸ صفحه، بها: ۳۸۰۰۰۰ ریال، ۱۳۹۶.

ادامه مطلب

 

بدیع حکمت

(چهل گفتار به یاد امیرمهدی بدیع و جنگ بدیع‌الحکماء)

مهدی به‌خیال

انتشارات قطره، ۵۷۶ صفحه، ۱۳۹۵

بها: ۳۹۰۰۰۰ ریال

کتاب «بدیع حکمت» به یاد امیرمهدی بدیع با مقالاتی از پرویز اذکائی، محمدعلی جمالزاده، عبدالحمید روح‌بخشان، ایرج افشار، کامران فانی، مصطفی رحیمی، بزرگ علوی، محمدعلی اسلامی‌ندوشن و… منتشر شد.

ادامه مطلب

روایت گلابتون از همدان قدیم/مهدی به‌خیال^*

(گفت‌وگو با ناهید شریفی‌امینا)

ناهید شریفی‌امینا، نویسنده همدانی، خاطرات خود از همدان را در سال‌های اولیه دهه ۲۰ در کتاب «گلابتون بر دیبا» بازگو کرده است. شریفی‌امینا متولد ۱۳۱۶ در همدان است…

ناهید شریفی‌امینا، نویسنده همدانی، خاطرات خود از همدان را در سال‌های اولیه دهه ۲۰ در کتاب «گلابتون بر دیبا» بازگو کرده است. شریفی‌امینا متولد ۱۳۱۶ در همدان است. وی در سن ۲۰ سالگی همدان را به قصد تهران ترک کرد و پس از آن به خارج از کشور رفت. او این روزها مشغول گردآوری خاطرات خود از زندگی در همدان و شرایط آن روزهای این شهر است. شریفی‌امینا تاکنون کتاب‌های گلابتون بر دیبا، مردم، … و مابقی قضایا، مجموعه هفت داستان کوتاه، و بی‌بِبِله‌ها را منتشر کرده است. با این نویسنده همدانی گفت‌و‌گوی کوتاهی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

ادامه مطلب

از بابا طاهر یارسان تا طاهر جصّاص/مهدی به‌خیال^*

• بابا طاهر
• شرح احوال و نگاهی به آثار ابومحمد طاهر جصّاص همدانی (ف. ۴۱۸)
• دکتر نصرالله پورجوادی
• انتشارات: فرهنگ معاصر
• چاپ اول: ۱۳۹۴
• ۲۰۸ ص.؛ ۱۴×۵/۲۱س‌م

چند و چونیِ زندگانی شعرا و بزرگان ایران‌زمین همیشه با حدس و گمان‌هایی آمیخته بوده است. در این میان داستان شعرای متصوف بزرگ، که صاحب کرامات بوده‌اند با معماهای بیشتری روبرو بوده و هاله‌ای افسانه‌وار زندگانی آن‌ها را در بر گرفته است. زندگانی و هویت تاریخی بابا طاهر هم از این امر متثنی نبوده؛ بل به دلایل عدیده‌ای بیشتر هم بوده است.^[۱]

ادامه مطلب

خانه موزه‌ی عباس فیضی/ مهدی به‌خیال^*

در کوچه پس‌کوچه‌های همدان دیگر به سختی می‌توان خانه‌ای پیدا کرد که یادآور گذشته باشد، یا بویی از معماری و سنن گذشته این شهر داشته باشد. شهری تاریخی ‌که با عنوان پرطمطراق «پایتخت تاریخ و تمدن»، چون کفر ابلیس در ایران مشهور است خبری در آن نیست و فقط عنوانی است که در بیلبوردهای تبلیغاتی جا خوش کرده است نه در جای دیگر، و در عوض به جای نشانه‌های تاریخی، در جای جای شهر ساختمان‌های نتراشیده نخراشیده‌ای سر بر آورده‌اند که ناهمگونی را به زشتی تمام به تصویر کشیده‌اند.

ادامه مطلب

گیاهداروها (کاربرد درمانی گیاهان به انضمام تصاویر رنگی)

تألیف مهدی به‌خیال

چاپ اول ۱۳۹۴

نشر رایین (همدان)

 

کتاب گیاهداروها نوشته مهدی به‌خیال (در ۱۵۷ صفحه) با پیوستِ تصاویر علمی گیاهان (در ۲۵ صفحه) به صورت رنگی در قطع رقعی توسط نشر رایین منتشر شد.

این کتاب در دو بخشِ کلی، با سرفصل‌های گیاهداروهای بیماری‌ها (از سر تا پای)، و معرفی و خاصیت یک‌­صد گیاه با فهرست الفبایی تنظیم شده است. مؤلف در بخشِ پایانی کتاب، نمایگان اثر را استخراج و در پنج بخش تفکیک کرده است. این پنج بخش شامل فهرست گیاهداروهای بیماری‌ها، فهرست الفبایی یک‌­صد گیاه (با برابرهای لاتین)، نام‌نامه (کسان و جای‌ها)، نام‌های لاتین گیاهان و کتاب‌نامه (منابع کتاب) می‌شود.

ادامه مطلب

اگر دایرۀ کسب ثواب اخروی را کمی وسیع‌تر بگیریم به جرأت می‌گویم اندیشیدن به برخی کسان، ثواب دنیوی و اخروی دارد.

تا آنجا که از نزدیک دیده‌ام و شواهد و قرائن نشان می‌دهند حجم منتشر نشده‌هایش بیش از آن است که تاکنون به دست اهل تحقیق داده. در میان جماعتِ انبوهِ مورخان و مدعیان فهم تاریخ، که غالباً حاشیه‌هایی فراتر از متن، حول کار و بار خویش کشیده‌اند، نام‌هایی هستند که بر کنار از هیاهو، به کنجی خزیده و به کار کتابت خویش سرگرم‌اند؛ پرویز اذکایی یکی از این تک‌خال‌هاست.

ادامه مطلب

روزنامه‌ی گلگون

به کوشش مهدی به‌خیال

چاپ اول ۱۳۹۳

انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی (تهران)

 

این کتاب توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی به ‌چاپ رسیده است. علاوه بر متن کامل روزنامه، کتاب مشتمل بر مقدمه‌ای مفصل از دکتر «پرویز اذکایی» است.

پژوهشگر و نویسنده کتاب نیز به اجمال با اشاره به تاریخ مطبوعات همدان به ارتباط فریدالدوله‌ گلگون با عارف قزوینی و احمد کسروی پرداخته است. نکته مهم و قابل توجه کتابِ روزنامه‌ی گلگون استخراج فهرست اعلام متن روزنامه شامل امکنه، اشخاص، جراید و اصطلاحات است که در ۲ بخش تنظیم شده است.

ادامه مطلب