در باب تاریخ شهری کمتر تحقیق و پژوهشی صورت گرفته است و عموماً این مبحث مورد فراموشی قرار می‌گیرد. طبعاً وقتی فرهنگ و تاریخ یک شهر مورد واکاوی قرار نگیرد دیگر توقع پرداختن به فولکلور (ـ فرهنگ‌عامه) و مشاغل منسوخ‌شده آن شهر قدری زیاده‌خواهی به نظر می‌آید. اما درباره این‌که این موضوع تا چه حد اهمیت دارد، بسیار گفته و نوشته شده است که از تکرار و پرداختن دوباره به آن پرهیز می‌کنم و در ادامه به محتوای این اثر می‌پردازم.

این کتاب چنان‌که از عنوانش پیداست شامل دو مقاله‌ است. مقالاتی به نام‌های «مُکاری‌های سرِ اَهلِ قبور (همدان)» و «کوه‌کن همدان»، البته دو مقاله دیگر نیز تقدیمی است که در ادامه پیوست شده. اما آنچه سبب شد تا این دو مقاله در کنار هم قرار بگیرند و به‌صورت مستقل منتشر شوند دلایل مشترکی داشت ازجمله: سیر تاریخی و مطالعاتی مقالات به یک خاندان، واکاوی و بررسی محل یا همان منطقه شهری، و نیز شغل آبا و اجدادی آنان.

در این اثر کوشش شده است تا هویت و پیشینه (ـ تاریخ اجتماعـی) یـکی از قدیمـی‌تـرین محـلات همدان (خیابان‌ بابـاطاهر/ لااله‌الاالله) را به‌طور اختصار مورد واکاوی قرار دهیم.

برای بررسی این محل چند دوره زمانی مختلف در نظر گرفته شده است. نخست بعضی از کسبه‌ای که در بین سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۵۰ ﻫ.‌ش. در این منطقه مشغول بوده‌اند بررسی شده است. در بین همین کسبه به نام‌ونشان کاروانسراها اشاره شده است ـ‌که البته می‌تواند پژوهش گسترده‌ای باشدـ در ادامه، توضیحی مختصر پیرامون «کاروان‌رویی» که شغل اصلی سکنه سر اهل قبور طی سال‌های ۱۲۵۰ تا ۱۳۵۰ بوده‌ است اشاره می‌رود. در پایان به منزلت اجتماعی خاندانی پرداخته می‌شود که نسل در نسل در حرفه چهارواداری جزو معتمدان و زحمتکش‌ترین اقشار آن روزگار به‌حساب می‌آمده‌اند؛ جد اعلای آنان زاده و پرورده این منطقه از شهر بوده‌ است. آنان با نام «مُکاری/ برقیان» شهره‌ خاص و عام بوده‌اند و با چهارپایان خود بارهای تجاری را از شهری به شهر دیگر حمل می‌کردند، و رفته‌رفته بخشی از این خاندان بنا به مقتضیاتی که در ادامه به آن اشارت خواهد ‌شد، به برقزدگان مشهور شدند که در پایان زنجیره تباری این خاندان را آورده‌ایم.

اما در مقاله دوم که آن را می‌توان تکمیل‌کننده گفتار نخست دانست زندگی‌خودنوشت رجبعلی برقیان است. وی با قلمی رسا و خواندنی شرح زندگی خود را موجز اما دقیق بیان می‌کند. او در خلال زندگی‌نامه خود به نام و جای قنات‌ها، طبیعت همدان، اصل‌ونسب خود، و به نام و خصیصه بعضی از ملاکان اشاره می‌کند. برقیان در پایان طلب عفو کرده و همچون ارداویراف‌نامه به بعد از مرگ خود می‌پردازد که در مجموع زندگی‌نامه‌ای خواندنی و حائز اهمیت شده است.

از مُکاری تا کوه‌کنی، انتشارات رائین، چاپ اول ۱۴۰۱، ص ۷_۹.